قطعات قطران تبریزی ( قطعه‌های شاهکار قطران تبریزی شاعر کهن)

قطعات قطران تبریزی را به صورت گلچین در روزنو آماده کرده‌ایم. شرف الزمان حکیم ابو منصور قطران عضدی تبریزی از شعرای قصیده سرای معروف قرن پنجم هجری است. وی هم دوران با شدادیان و روادیان بود.

قطعات قطران تبریزی

بتی بروی چو لاله شکفته بر دیبا

تنم اسیر بلا کرد و دل اسیر هوا

دلم بصحبت او همچو پشت او شده راست

تنم ز فرقت او همچو زلف اوست دو تا

بدست دارد تیر و بغمزه دارد تیر

ز دست کرده رها و ز غمره کرده رها

ز غمزه زد بنشانه ز دست زد بدلم

نه آن ز دست خطا شد نه این ز غمزه خطا

ز تیر غمزه ولی را کند هماره عذاب

ز تیر دست عدو را دهد همیشه جزا

دلا تا کی همی جوئی منی را

چه داری دوست هرزه دشمنی را

چرا جوئی وفا از بی وفائی

چه کوبی بیهده سرد آهنی را

ایا سوسن بناگوشی که داری

برشگ خویشتن هر سوسنی را

یکی زین برزن ناراه تر شو

که بر آتش نشانی برزنی را

دل من ارزنی عشق تو گوئی

چه سائی زیر گوئی ارزنی را

ببخشا ای پسر بر من ببخشا

مکش در عشق خیره چون منی را

مرا بی وفا خواند آن بی وفا

که هرگز نگوید سخن بی جفا

ز من چون رسد بی وفائی بدوست

که دشمن نبیند ز من جز وفا

ندانم صواب از خطا زین قبل

صواب من او را نبیند خطا

نیازارد آن را بجان هیچ کس

که دل داده باشد مرا در عطا

از آن پس که من دیده باشم بدی

بجز نیکی از من نیابد جزا

ولیک از دل خویش گوید سخن

اگر ناسزا باشد و گر سزا

همیشه خلاف من آنکس کند

که من جویم او را همیشه رضا

قضا گرددان کار ما از سخن

همه کار نیکو کند مان قضا؟

مطالب مشابه: رباعیات وحشی بافقی (مجموعه شعرهای کوتاه و رباعیات شاهکار از بافقی)

ای همیشه جان بدخواهان فکنده در بلا

بر تو بهروزی و پیروزی همیشه مبتلا

جز بقول نیک ناید هرگز از لفظت نعم

جز بشغل بد نیاید هرگز از قول تو لا

آن مخالف را که گیتی در بلا بود از بدش

زار بنشاندی و گیتی را رهاندی از بلا

گشت چون زهر هلاهل نوش در کام عدو

چون شدی در جنگ و گفتی جنگجویان را هلا

آن بلا کاورده ای در جان بدخواهان ملک

فاش گشت اندر جهان همچون حدیث کربلا

من بدین فتح و ظفر گفتم مدیحت چون سزی

چون بسازی می بیایم من بخوانم در ملا

تا به آذر مورد باشد تا به نیسان گل بود

سر به سان مورد بادت روی بادت چون گلا

عکس نوشته قطعات تبریزی

ای مایه شده دیدن تو روزبهی را

بایسته و شایسته بهی را و شهی را

از زر و درم کرده تهی گنج ملا را

وز مدح و ثنا گرده ملا گنج تهی را

شمشیر تو و کلک تو در مجلس و میدان

نفع و ضرر آورد بدی را و بهی را

مهر تو کند سرو سهی نال نوان را

کین تو کند نال نوان سرو سهی را

مدح تو نکرده است فراموش رهی هیچ

از بهر چه کردی تو فراموش رهی را

تا بوی بود چون خط معشوق سمن را

تا رنگ بود چون رخ عشاق بهی را

دینار و درم بخش کهان را و مهان را

پیدا و نهان دان تو کهی را مهی را

نبود صعبتر از هجر بتان هیچ عذاب

که شب و روز جدا دارد از من خور و خواب

اندرین گیتی کس یاد نکردی ز گنه

گر بدان گیتی چون هجر بدی هیچ عذاب

تا غم فرقت آن ماه بمن باز نخورد

ظن نبردم که ببد خلق چنین دارد تاب

شد خمیده قدم از فرقت آن زلف بخم

تافته شد دلم از حسرت آن جعد بتاب

ای سفر کرده و برده ز من آرام و قرار

ز آتش و آب دل و دیده مرا کرده کباب

اشک من سرختر از روی تو و پر تذرو

بخت من تیره تر از موی تو و پر غراب

اگر به بستان آسیب دید نار از سیب

بخانه باز پشیمان شده است از آسیب

ز درد سیب بخون در غریق شد دل نار

ز شرم نار برنگ عقیق شد رخ سیب

می عقیق بران نار و سیب باید خورد

ببانک رود و سرود و حدیث ناز و عتیب

ز برف کوه شد سیمگون نشیب و فراز

ز برگ باغ شده زردگون فراز و نشیب

همیشه تا که جهان هست باد خسرو را

ز بوسه دادن شاهان دهر سوده رکیب

خدایگان جهان لشگری که هیچ کسی

بر او روا نکند تنبل و فسون و فریب

ز طبع ناصح او دور باد رنج و عنا

ز جان حاسد او دور باد صبر و شکیب

سر و بالایی که دارد بر سر گل مشک ناب

آفت دل‌هاست و اندر دیده‌ام چون آفتاب

روی رنگینش چو ماه تافته بالای سرو

زلف مشکینش چو مشک تافته بر ماهتاب

صبر از آن خواهم همی تا عشق او پوشم به صبر

خواب از آن خواهم همی تا روی او بینم بخواب

هرکه خواهد صحبت خوبان و پیوند بتان

همچو من دارد دل پر درد و جان پر عذاب

ای سرورافزای دل‌ها چون حیات اندر وصال

وی نشاط‌افزای جان‌ها چون شراب اندر شباب

تا به اندر باغ آید همچو ناف نیکوان

تا که چشم عاشقان باشد چو در نیسان سحاب

چون سحاب ماه نیسان باد چشم دشمنت

روی خصمانت چو آبی باد آخر ماه آب

شعرهای زیبای قطران تبریزی

ز اول اردی بهشت گشت جهان چون بهشت

از قبل آنکه درد شاه جهان را بهشت

ای ملک خوب کار خوب خوی و خصم زشت

بادت چندان بقا کاب و گل و شاخ و کشت

نامه عمر تو چرخ تا بقیامت نوشت

جامه فر تو دهر با کف اقبال رشت

یزدان از نور خویش جان و تن تو سرشت

تخم نشاط آسمان خود ز برای تو کشت

باد دل دشمنانت جایگه تیر و خشت

بستر ایشان ز خاک بالش ایشان ز خشت

با تو زینک وز بد با همه خلقی کنشت

خانقه دشمنت باد چو ویران گشت

هست جهان خدای از تو بشادی بهشت

بگذر و بگذار شاد هزار اردی بهشت

بسرای سپنج مهمان را

دل نهادن بممسکی نه رواست

زیر خاک اندرونت باید خفت

گرچه اکنونت خواب بر دیباست

با کسان بودنت چه سود کند

که به گور اندرون شدن تنهاست

ای آنکه چون تو زیر فلک شهریار نیست

آمد بهار خرم و کس شاد خوار نیست

اندر بهی شدنت بیابد بها بهار

تا تو بهی نیابی کس را بهار نیست

تا تو بهار یافتی از درد خستگی

اندر همه جهان تن کس بی نهار نیست

جاوید جانت را بتن اندر قرار باد

کز تو بگیتی اندر کس را قرار نیست

عمر تو در نشاط و خوشی بی شمار باد

زیرا که با تو دانش و دین را شمار نیست

جان تو با تن تو ملک سازگار باد

چندان که باد و خاک بهم سازگار نیست

تو دوستدار خلق و ترا چرخ دوستدار

نفرین بر آن کسی که ترا دوستدار نیست

پشت و پناه خلق جهانی ز هر بدی

پشت و پناه تو بجز از کردگار نیست

جز مدح و آفرین تو کارم مباد و نیست

در دولتت بجز طربم نیز کار نیست

ای آنکه مر ترا بجهان در نظیر نیست

آنکو خطر نیافت ز فیضت خطیر نیست

ای یادگار آنکه نبودش نظیر کس

ای دلفروز آنکه کس او را نظیر نیست

تو ماه روزگاری و او میر روزگار

چون او و چون تو بر بزمین ماه و میر نیست

چندان که داشت تاج و سریر ولوا جهان

چون تو سزای تاج ولوا و سریر نیست

دست مخالفان تو هست از دهان قصیر

دست موافقانت ز گردون قصیر نیست

چون روی دوستان تو گلنار و لاله نیست

چون روی دشمنان تو زرد و زریر نیست

آن کز تو نیست گشته جلیل او جلیل نیست

وان کز تو نیست گشته حقیر او حقیر نیست

چون دست تو برادی ابر بهار نیست

چون لفظ تو بپاکی در منیر نیست

شادان بزی بشاهی با میر جاودان

کز هر دو چون ز روزی کس را گزیر نیست

چو باد خزان بگذرد بر درخت

کند پرنیان بر تنش لخت لخت

از آن پس که در باغ بلبل بساخت

ز بیجاده تاج و ز پیروزه تخت

در او تخت زرین نهاده است زاغ

بشد بلبل از باغ و بربست رخت

بکهسار کافور بیزد هوا

بپالیز دینار ریزد درخت

یکی چون خوی شاه آزاده خوی

یکی چون کف شاه پیروز بخت

ملک لشگری کو بشاهین عقل

همه علمهای جهان را بسخت

بر اعدای او ورد چون خار باد

بر او باد چون موم پولاد سخت

قطعه های قطران تبریزی

شهریارا خرمی کن کاول شهریور است

با دلارامی که با هر شادئی اندر خور است

جان و دل را مونس است و با گل و با نرگس است

نوبهار مجلس است و آفتاب لشگر است

این جهان همچون صدف گشت و تو او را گوهری

بر صدف چندان فتد قیمت که او را گوهر است

تا نگارین من سرائی گشت

پیشه من غزل سرائی گشت

تا جدا گشتم از دو زلف دو تاش

پشتم از باد غم دو تائی گشت

چشم بی خواب من به آب اندر

غرقه چون مرد آشنائی گشت

مطالب مشابه: غزلیات خاقانی (مجموعه شعرهای عاشقانه خاقانی شاعر ایرانی)

مرغ وفا برون ز جهان آشیان گرفت

عنقا صفت ز عالم وحدت کران گرفت

از خون دل کنار زمین موج زد چنانک

ز آسیب موج دامن مغرب نشان گرفت

طوفان درد کشتی دل را ز راه برد

سیلاب غم خرابه جان در میان گرفت

همیشه شاه شدادی ز بخت خویشتن شاد است

بملک اندر چو پرویز است و بد خواهش چو فرهاد است

ز خوبان مجلس عالیش چون فرخار و نوشاد است

عدو زو سال و مه غمگین دل او روز و شب شاد است

همیشه کار او جود است و دائم شغل او داد است

هر آن چیزی که شاهان را بباید ایزدش داد است

روان بد سگالانش ز بند غم بفریاد است

روان نیکخواهانش ز بند سختی آزاد است

بقا باداش چندانی که آب و آتش و باد است

که هم شیر است و هم شاه است و هم گرد است هم راد است

این جهان را سایه تو باد بر سر جاودان

زانکه چندانی که هستی این جهان جان پرور است

گرد سم اسب تو در چشم شاهان توتیا است

نعل سم اسب تو بر فرق میران افسر است

گر کسی صد سال یزدان را پرستد روز و شب

چون مهی کین تو جوید جاودانه کافر است

دست و چشمت جفت ساغر باد و جفت روی دوست

تا بگیتی نام دلدار است و نام ساغر است

گوشی که در حلقه او بود لفظ تو

مالیده سفاهت هر بدگهر شده است

چشمی که خاک درگه تو سرمه داشتی

راه ذهاب چشمه خون جگر شده است

بودی نیام تیغ فصاحت زبان من

واکنون ببین که ترکش تیر سحر شده است

ای شهی کز مهر تو چون بهرمان گردد چمست

جام می بستان که عید فرخ و جشن جمست

چون جمت با دادیار و ملک نارفته ز چنگ

رخ ز می بیجاده رنگ و دل ز ناز و نوش مست

با رضای تو ولی را خار گردد چون حریر

با خلاف تو عدو را شهد گردد چون کبست

گر بدریا در نهان گردد چو ماهی خصم تو

زو برون آری بزو بینش چو ماهی را بشست