اشعار فردوسی (مجموعه شعرهای حماسی و زیبای فردوسی پاکزاد)

اشعار فردوسی بزرگ را در روزنو به صورت گلچین آماده کرده ایم. حکیم ابوالقاسم فردوسی، یکی از بزرگترین شاعران ایرانی است که در قرن چهارم و سال ۳۱۹ هجری شمسی، مصادف با ۳۲۹ هجری قمری و ۹۴۰ میلادی در روستای پاژ توس به دنیا آمد و معروف ترین و باشکوه ترین کتاب شعر فارسی یعنی شاهنامه را از خود بر جای گذاشت.

شعرهای زیبای فردوسی بزرگ

توانا بود هر که دانا بود

ز دانش دل پیر برنا بود

ز دانش نخستین به یزدان گرای

کجا هست و باشد همیشه بجای

به دانش ز یزدان شناسد سپاس

خنک مرد دانا و یزدان شناس

دگر آن که دارد ز یزدان سپاس

بود دانشی مرد نیکی شناس

به دانش فزای و به یزدان گرای

که او باد جان ترا رهنمای

بپرسیدم از مرد نیکو سخن

کسی کو بسال و خرد بد کهن

که از ما به یزدان که نزدیکتر

که را نزد او راه باریکتر

چنین داد پاسخ که دانش گزین

چو خواهی ز پروردگار آفرین

به گیتی به از مردمی کار نیست

بدین با تو دانش به پیکار نیست

سر راستی دانش ایزیدیست

چو دانستیش زو نترسی ، بدیست

ندانی که ایران نشست منست

جهان سر به سر زیر دست منست

هنر نزد ایرانیان است و بس

ندادند شیر ژیان را بکس

همه یک دلانند یزدان شناس

به نیکی ندارند از بد هراس

چنین گفت موبد که مرد بنام

به از زنده دشمن بر او شاد کام

اگر کشت خواهد تو را روزگار

چه نیکو تر از مرگ در کار زار

همه روی یکسر بجنگ آوریم

جهان بر بد اندیش تنگ آوریم

چو ایران مباشد تن من مباد

بدین بوم و بر زنده یک تن مباد

اگر سر به سر تن به کشتن دهیم

از آن به که کشور به دشمن دهیم

دریغ است ایران که ویران شود

کنام پلنگان و شیران شود

مطالب مشابه: متن درباره وطن ( جملات احساسی و حماسی درباره وطن عزیزمان ایران )

عکس نوشته اشعار فردوسی

به یزدان چنین گفت کای دادگر

تو دادی مرا دانش و زور و فر

چو دیدار یابی به شاخ سخن

بدانی که دانش نیاید به بن

به نام خداوند جان و خرد

کز این برتر اندیشه بر نگذرد

خداوند نام و خداوند جای

خداوند روزی ده رهنمای

خداوند کیوان و گَردان سپهر

فروزنده ماه و ناهید و مهر

ز نام و نشان و گمان برتر است

نگارنده بر شده پیکر است

به بینندگان آفریننده را

نبینی مرنجان دو بیننده را

نیابد بدو نیز اندیشه راه

که او برتر از نام و از جایگاه

سخن هر چه زین گوهران بگذرد

نیابد بدو راه جان و خرد

خرد گر سخن برگزیند همی

همان را گزیند، که بیند همی

ستودن نداند کس، او را چو هست

میان بندگی را ببایدت بست

خرد را و جان را همی سنجد اوی

در اندیشه سخته کی گنجد اوی

بدین آلت رای و جان و زبان

ستود آفریننده را کی توان

به هستیش باید که خستو شوی

ز گفتار بی‌کار یک‌سو شوی

پرستنده باشی و جوینده راه

به ژرفی به فرمانش کردن نگاه

توانا بود هر که دانا بود

ز دانش دل پیر برنا بود

از این پرده برتر سخن‌گاه نیست

ز هستی مر اندیشه را راه نیست

به گفتار پیغمبرت راه جوی

دل از تیرگی‌ها بدین آب شوی

چه گفت آن خداوند تنزیل و وحی

خداوند امر و خداوند نهی

که خورشید بعد از رسولان مه

نتابید بر کس ز بوبکر به

عمر کرد اسلام را آشکار

بیاراست گیتی چو باغ بهار

پس از هر دو آن بود عثمان گزین

خداوند شرم و خداوند دین

چهارم علی بود جفت بتول

که او را به خوبی ستاید رسول

که من شهر علمم علیم در است

درست این سخن قول پیغمبر است

گواهی دهم کاین سخن‌ها ز اوست

تو گویی دو گوشم پر آواز اوست

علی را چنین گفت و دیگر همین

کز ایشان قوی شد به هر گونه دین

نبی آفتاب و صحابان چو ماه

به هم بسته یک‌دگر راست راه

منم بنده اهل بیت نبی

ستاینده خاک و پای وصی

حکیم این جهان را چو دریا نهاد

بر انگیخته موج از او تندباد

چو هفتاد کشتی بر او ساخته

همه بادبان‌ها بر افراخته

یکی پهن کشتی به سان عروس

بیاراسته همچو چشم خروس

محّمد بدو اندرون با علی

همان اهل بیت نبی و ولی

خردمند کز دور دریا بدید

کرانه نه پیدا و بن ناپدید

بدانست کو موج خواهد زدن

کس از غرق بیرون نخواهد شدن

به دل گفت اگر با نبی و وصی

شوم غرقه دارم دو یار وفی

همانا که باشد مرا دستگیر

خداوند تاج و لوا و سریر

خداوند جوی می و انگبین

همان چشمه شیر و ماء معین

اگر چشم داری به دیگر سرای

به نزد نبی و علی گیر جای

گرت زین بد آید گناه من است

چنین است و این دین و راه من است

اشعار گرانبهای فردوسی

اگر چند بخشی ز گنج سخن

بر افشان که دانش نیاید به بن

اگر دانشی مرد گوید سخن

تو بشنو که دانش نگردد کهن

به رنج اندر ار تنت را رواست

که خود رنج بردن به دانش سزاست

بیاموز و بشنو ز هر دانشی

بیابی ز هر دانشی رامشی

ز خورد و ز بخشش میاسای هیچ

همه دانش و داد دادن بسیچ

میاسای از آموختن یک زمان

ز دانش میفکن دل اندر گمان

همیشه یکی دانشی پیش دار

ورا چون روان و تن خویش دار

فزون است از آن دانش اندر جهان

که بشنود گوش آشکار و نهان

کسی کو به دانش توانگر بود

ز گفتار و کردار بهتر بود

خرد باید و دانش و راستی

که کژی بکوبد ار کاستی

بر ما شکیبائی و دانش است

ز دانش روان های پر از رامش است

شکبیائی از ما نشاید ستد

نه کس را ز دانش رسد نیز بد

نگه کن به جایی که دانش بود

ز داننده کشور به رامش بود

نمانیم که این بوم ویران کنند

همی غارت از شهر ایران کنند

نخوانند بر ما کسی آفرین

چو ویران بود بوم ایران زمین

بیارای دل را به دانش که ارز

به دانش بود چو بدانی بورز

به دانش بود مرد را ایمنی

ببندد ز بد دست آهرمنی

به دانش بود بیگمان زنده مرد

خنک رنجبردار پایند مرد

چنین گفت داننده دهقان پیر

که دانش بود مرد را دستگیر

هر ان مغز کو را خرد روشنست

ز دانش به گرد تنش جوشنست

یک پارسی بود هشیار نام

که بر چرخ کردی به دانش لگام

چه ناخوش بود دوستی با کسی

که بهره ندارد ز دانش بسی

که بیکاری او ز بی دانشی است

به بی دانشان بر بباید گریست

ز دانش بود جان و دل را فروغ

نگر تا نگردی به گرد دروغ

سخنگوی چون بر گشاید سخن

بمان تا بگوید تو تندی مکن

مگو آن سخن کاندرو سود نیست

کزان آتشت بهره جز دود نیست

تن مرده چون مرد بی دانشست

که نادان به هر جای بی رامشست

که دشمن که دانا بود به ز دوست

که با دشمن و دوست دانش نکوست

سخن ماند از ما همی یادگار

تو با گنج دانش برابر مدار

شعرهای فردوسی بزرگ

سخن سنج و دینار گنجی مسنج

که بر دانشی مرد خوار است گنج

به دانش نگر دور باش از گناه

که دانش گرامی تر از تاج و گاه

هران گه که گویی که دانا شدم

به هر دانشی بر توانا شدم

چنان دان که نادان تری آن زمان

مشو بر تن خویش بر بدگمان

بیا تا همه دست نیکی بریم

جهان جهان را به بد نسپرسم

نباشد همه نیک و بد پایدار

همان به که نیکی بود یادگار

همان گنجِ دینار و کاخ بلند

نخواهد بُدَن مر تو را سودمند

سخن ماند از تو همی یادگار

سخن را چنین خوارمایه مدار

جز او را مخوان کردگار جهان

شناسنده آشکار و نهان

ازو بر روان محمد درود

بیارانش بر هریکی برفزود

سر انجمن بد ز یاران علی

که خوانند او را علی ولی

همه پاک بودند و پرهیزگار

سخن هایشان برگذشت از شمار

کنون بر سخن ها فزایش کنیم

جهان‌ آفرین را ستایش کنیم

به یزدان هر آن‌کس که شد ناسپاس

به دلش اندر آید ز هر سو هراس

بسی رنج بردم در این سال سی

عجم زنده کردم بدین پارسی

نمیرم از این پس که من زنده ام

که تخم سخن را پراکنده ام

جهان یادگار است و ما رفتنی

به گیتی نماند به جز گفتنی

به نام نکو گر بمیرم رواست

مرا نام باید که تن مرگ راست

به نام خداوند جان و خرد

کز این برتر اندیشه بر نگذرد

خداوند نام و خداوند جای

خداوند روزی ده رهنمای

اگر بر خرد چیره گردد هوا

نیابد ز چنگ هوا، کس رها

خردمند کآرد هوا را به زیر

بود داستانش چو شیر دلیر

بخور آن چه داری و بیشی مجوی

که از آز کاهد همی آبروی

به گیتی به از راستی پیشه نیست

ز کژی تبر هیچ اندیشه نیست

چو با راستی باشی و مردمی

نبینی به جز خوبی و خرّمی

به رنج اندر است ای خردمند گنج

نیابد کسی گنج نابرده رنج

بی آزاری

به نزد کهان و به نزد مهان

به آزار موری نیرزد جهان

مکن بد که بینی به فرجام بد

ز بد گردد اندر جهان نام بد

نگر تا چه کاری، همان بدروی

سخن هرچه گویی همان بشنوی

تو تا زنده ای سوی نیکی گرای

مگر کام یابی به دیگر سرای

سر مردمی بردباری بود

سبک سر همیشه به خواری بود

که من عاشقم همچو بحر دمان

از او بر شده موج تا آسمان

پر از پور سامست روشن دلم

به خواب اندر اندیشه زو نگسلم

همیشه دلم در غم مهر اوست

شب و روزم اندیشه چهر اوست

کنون این سخن را چه درمان کنید

چه گویید و با من چه پیمان کنید

یکی چاره باید کنون ساختن

دل و جانم از رنج پرداختن

پرستندگان را شگفت آمد آن

که بیکاری آمد ز دخت ردان

همه پاسخش را بیاراستند

چو اهرمن از جای برخاستند

ز روز گذر کردن اندیشه کن

پرستیدن دادگر پیشه کن

بترس از خدا و میازار کس

ره رستگاری همین است و بس

کنون ای خردمند بیدار دل

مشو در گمان پای درکش ز گل

ترا کردگارست پروردگار

توی بنده و کرده کردگار

چو گردن به اندیشه زیر آوری

ز هستی مکن پرسش و داوری

مطالب مشابه: غزلیات حافظ (بهترین و خاص‌ترین غزل‌های حافظ شیرازی)

سراسر همه کشورش مرد و زن

به هر جای کرده یکی انجمن

همه دیده پرآب و دل پر ز خون

نشسته به تیمار و گرم اندرون

همه جامه کرده کبود و سیاه

نشسته به اندوه در سوگ شاه

چه مایه چنین روز بگذاشتند

همه زندگی مرگ پنداشتند

از اندیشه دل را بپرداختم

سخن آنچ دانستم انداختم

نه مرگ از تن خویش بتوان سپوخت

نه چشم جهان کس به سوزن بدوخت

به پرهیز هم کس نجست از نیاز

جهانجوی ازین سه نیابد جواز

همیشه جهان بر تو فرخنده باد

مبادا که پند من آیدت یاد

پشیمان مبادی ز کردار خویش

به تو باد روشن دل و دین و کیش

همی برد خواهد به گردش سپهر

نباید فگندن بدین خاک مهر

یکی زود سازد یکی دیرتر

سرانجام بر مرگ باشد گذر

تو دل را بدین رفته خرسند کن

همه گوش سوی خردمند کن

اگر آسمان بر زمین بر زنی

وگر آتش اندر جهان در زنی

نیابی همان رفته را باز جای

روانش کهن شد به دیگر سرای

چو بشنید آن جستن و باد اوی

ز گیتی نگیرد کسی‌یاد اوی

بدین کار چون بگذرد روزگار

ازو نام نیکی بود یادگار

ز گیتی دوچیزیست جاوید بس

دگر هرچ‌باشد نماند به کس

سخن گفتن نغز و کردار نیک

نگردد کهن تا جهانست ریک